Thiếu hụt nguồn lao động đang trở thành vấn đề nghiêm trọng ở Nhật Bản, tiêu biểu ở một số ngành như xây dựng, vận tải.
Từ năm 2011 do nhu cầu tái thiết chế sau thảm họa động đất, sóng thần cộng với sự chuẩn bị cho Thế vận hội mùa hè Tokyo 2020, khủng hoảng nhân công bắt đầu từ đây. Gần đây thiếu hụt nhân công đã lan sang ngành dịch vụ.
Dù số lượng vị trí cần tuyển luôn cao hơn số lượng người tìm việc làm nhưng thực tế đang tồn tại sự không tương xứng giữa vị trí còn trống và nhân sự cần việc. Hay nói đúng hơn những người chưa có việc làm không có đủ kỹ năng cần thiết để làm công việc mà nước Nhật đang cần.
Tuổi thọ trung bình của người Nhật hiện cao nhất thế giới là 83 tuổi, trong khi tỉ lệ sinh thấp nhất thế giới, chỉ 1,4 trẻ em/1 phụ nữ, thấp hơn rất nhiều so với tỷ lệ thay thế cần thiết của lực lượng lao động. Trong bối cảnh này thì Chính phủ Nhật Bản đang cố gắng tăng tuổi nghỉ hưu và giảm gánh nặng tiền phúc lợi, hưu trí.
Giải pháp nào của Chính phủ Nhật đưa ra cho tình trạng này?
Thứ nhất: Nhiều công ty ở Nhật đã phải thay đổi điều kiện làm việc để níu kéo nhân viên. Cụ thể có một công ty bán lẻ ỏ nhật đã cho nhân viên mới có điều kiện làm việc thoải mái hơn, ít giờ làm hơn.
Thứ hai: Phòng thương mại và công nghiệp Tokyo thường xuyên tổ chức một hội chợ việc làm cho sinh viên nước ngoài chuẩn bị tốt nghiệp từ các trường đại học và trường nghề ở Nhật Bản để chào đón du học sinh được biết đến các cơ hội việc làm ở Nhật.
Thứ ba: Chính phủ Nhật khuyến khích người già và phụ nữ tham già vào lực lượng lao động, khuyến khích tuyển dụng lao động tuổi trung niên và người già về hưu.
Thứ tư: Chính phủ Nhật tìm cách giải quyết bằng cách kêu gọi mở rộng cửa đối với lao động nhập cư và bỏ các giới hạn trong luật thuê lao động, mở cửa chương trình tập sự dành cho người nước ngoài chiếm 0,3% lao động ở Nhật…
Trong năm 2018 và các năm tiếp theo Nhật Bản cho biết nước này đang lên kế hoạch để tuyển thêm nhiều nhân công nước ngoài, đặc biệc là lao động kỹ sư, thực tập sinh để củng cố nguồn lực lao động. Dường như đây là một cơ hội lớn cho các lao động Việt Nam vì chỉ có giải pháp thu hút lao động nhập cư mới là giải pháp hữu hiệu khắc phục tình trạng thiếu hụt lao động ở một nước dân số già nhưng tỷ lệ sinh thấp như Nhật Bản.